Egzema, skaza białkowa, astma skóry czy świerzbiączka to nazwy dotyczące jednej jednostki chorobowej – atopowego zapalenia skóry, czyli AZS. Nie ma jeszcze na nie leku, ale trafne rozpoznanie i konsekwentna pielęgnacja ciała może znacząco złagodzić objawy choroby.
AZS dotyka kilka procent dorosłych i aż 10-20 proc. dzieci. Pojawia się najczęściej u noworodków lub między 6 a 7 rokiem życia dziecka. Jest chorobą przewlekłą o cyklicznym charakterze – okresowo występuje zaostrzenie objawów, po czym w dużej mierze ustępują. Główną przyczyną jest nieprawidłowe funkcjonowanie bariery ochronnej skóry, co sprawia, że substancje drażniące przenikają do jej wnętrza.
Przyczyny choroby
AZS najczęściej atakuje dzieci, ponieważ ich skóra jest wyjątkowo wrażliwa, jednak konkretne przyczyny choroby nie są do końca poznane. Udało się jednak wyróżnić czynniki, które wpływają na pojawienie się lub spotęgowanie objawów, czyli:
-genetyka – choroba rodzica znacząco zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u dziecka,
-alergie – do rozwoju AZS przyczyniają się zarówno alergie pokarmowe, jak i narażenie na alergeny znajdujące się w powietrzu,
-otoczenie – mechanizmy obronne są upośledzane przez związki chemiczne obecne w spalinach, kurz, pyłki, dym tytoniowy czy detergenty,
-stres,
-klimat – problemem może być niska wilgotność, kwestia dynamicznych zmian pogody oraz wysoka temperatura intensyfikująca pocenie,
-podrażnienia – objawy nasilają się w przypadku skóry podrażnionej wełnianym ubraniem czy twardą wodą.
Działaniem, które w największym stopniu potęguje nasilenie objawów jest drapanie prowadzące do głębszych uszkodzeń skóry.
Podstawowe objawy
Zmiany nie pojawiają się na całym ciele. Najbardziej narażone są określone części ciała jak dłonie, szyja czy kolana, a u niemowląt również twarz. Jeśli nasza skóra jest przesuszona, zaczerwieniona, łuszcząca się, ma brązowo-szare zmiany, grudki, pęcherze wypełnione płynem, które po pęknięciu zasychają w strupy, czy swędzi z nasileniem w nocy, powinniśmy zasięgnąć porady specjalisty. Lekarz rozpoznaje AZS przede wszystkim na podstawie oceny rodzaju i umiejscowienia zmian skórnych, a także wywiadu lekarskiego, który dotyczy występowania alergii czy rodzinnego tła choroby. Czasem potrzebne są też dodatkowe badania.
Łagodzenie skutków zmian skórnych
Nie ma lekarstwa, które mogłoby całkowicie wyeliminować chorobę, ale przy minimalizacji czynników potęgujących objawy i przy odpowiedniej pielęgnacji skóry, z czasem może ona stopniowo ustępować, a chory przez wiele lat cieszyć się stabilnym stanem skóry. Zdarza się, że objawy samoistnie znikają. Odpowiednia pielęgnacja skóry atopowej pomaga przede wszystkim zmniejszyć uczucie swędzenia, a tym samym pozwala maksymalnie ograniczyć drapanie. Podstawą radzenia sobie z atopowym zapaleniem skóry jest leczenie miejscowe ? redukuje uczucie swędzenia i zapobiega tworzeniu się nowych ognisk chorobowych. W przypadku silnych objawów chory może przyjmować leki przeciwalergiczne, jednak największe znaczenie ma prawidłowa pielęgnacja skóry.Skóra atopowa musi być systematycznie nawilżana i natłuszczana ? nawet kilka razy w ciągu dnia. Do pielęgnacji powinno się stosować wyłącznie preparaty specjalnie dedykowane skórze atopowej, jak np. Linocholesterol A+E, dostępny w aptece bez recepty za ok. 9 zł. Kremy czy balsamy do skóry ze zmianami atopowymi, pomagają odbudować naturalną barierę hydrolipidową skóry, aktywnie nawilżają i zapobiegają nadmiernej utracie wody, dzięki czemu zmniejsza się uczucie swędzenia, a skóra nie jest tak podatna na podrażnienia. W pielęgnacji skóry atopowej trzeba zwracać dużą uwagę na kąpiele czy prysznice, które z jednej strony miejscowo łagodzą świąd, a z drugiej przyspieszają gojenie i poprawiają chłonność skóry wobec preparatów natłuszczających (najlepiej gdy preparat jest nakładany w ciągu kilku minut od zakończenia kąpieli). Taka kąpiel może mieć miejsce 2-3 razy w tygodniu, nie powinna trwać dłużej niż 10-15 minut, a woda w niej ma być ciepła, ale nie gorąca (do ok. 36 stopni). Do kąpieli często polecane są emulsje natłuszczające i emolienty, które nie tylko oczyszczają i nawilżają skórę, ale też wzmacniają barierę ochronną na jej powierzchni, zapobiegając wnikaniu szkodliwych alergenów.
