Wiele osób na samą myśl o wizycie u stomatologa wpada w panikę. Z dentofobią, czyli lękiem przed leczeniem stomatologicznym, według badań Fundacji Dr Laskus zmaga się aż 33% Polaków. Skąd wziął się lęk przed dentystą i jak sobie z nim poradzić? Jak swoim pacjentom pomagają stomatolodzy? Dlaczego długie zwlekanie z wizytą źle wpływa na zdrowie jamy ustnej i może prowadzić do kosztownego leczenia?
Dentofobia nazywana też czasem odontofobią jest lękiem przed leczeniem stomatologicznym. To bolączka, z którą mierzą się zarówno dzieci jak i dorośli. Według zrealizowanych w 2021 roku badań Fundacji Dr Laskus, na dentofobię cierpi nawet co trzeci Polak. Co gorsza w tej grupie aż 13% respondentów wskazało, że strach przed wizytą jest dla nich paraliżujący, a 42% wyraźnie obawia się leczenia. To wciąż wysoki wynik, jednak warto odnotować, że w ostatnich latach obserwuje się pozytywną zmianę w tej materii. Jeszcze w 2013 roku strach przed dentystą odczuwała blisko połowa Polaków (45% ankietowanych). Korzystna tendencja to efekt edukacji prozdrowotnej i profilaktyki w zakresie higieny jamy ustnej, a także postęp w zakresie obsługi pacjenta w samych gabinetach dentystycznych.
Zaniedbania w higienie jamy ustnej prowadzą do groźnych chorób
Mimo zmian napawających optymizmem, dentofobia to wciąż realny problem, z którym mierzą się miliony ludzi w naszym kraju. Niestety lęk przed leczeniem stomatologicznym bywa przez wielu niesłusznie bagatelizowany a nawet wyśmiewany, co tylko stygmatyzuje osoby zmagające się ze strachem. Wiele osób dotkniętych tą przypadłością całkowicie porzuca leczenie stomatologiczne – badania Fundacji Dr Laskus dowodzą, że aż 14% Polaków w ogóle nie chodzi do dentysty. Snując błędne przekonanie, że skoro nie pojawią się na wizycie u stomatologa to mają zdrowe zęby i nie muszą się niczego obawiać. Taka krótkowzroczna postawa najczęściej skutkuje poważnymi, wieloletnimi zaniedbaniami w zakresie higieny jamy ustnej. To prowadzi do rozwoju próchnicy, powstawania ropieni czy paradontozy, której świadomość społeczna jest wciąż niska – zaledwie 38% Polaków wie jakie są jej skutki. Dentofobia może więc w konsekwencji prowadzić do nieznośnego bólu, konieczności kosztownego leczenia, a w skrajnych przypadkach nawet do utraty uzębienia.
Jak poradzić sobie z lękiem przed dentystą?
Źródła lęku przed leczeniem stomatologicznym mogą być bardzo różne, jednym z najczęściej wymienianych jest strach wywołany przez bolesną wizytę, którą pacjent odbył w przeszłości. Nieprzyjemne wspomnienia połączone ze strachem i zakorzenionymi w społeczeństwie mitami, utrwalają nieprawdziwy, krzywdzący obraz dentystów w społeczeństwie.
Należy pamiętać, że gabinety stomatologów to jednak zupełnie inny świat. Dziś na pacjenta w pracowni dentystycznej czeka szereg udogodnień, które mają za zadanie umilić mu czas spędzony podczas zabiegu. Możliwość słuchania ulubionej muzyki na słuchawkach, oglądanie najnowszych filmów czy nawet specjalny przycisk za pomocą którego pacjent, jeśli tylko poczuje ból, może w każdej chwili zatrzymać pracę wiertła dentystycznego – to tylko część dostępnych gadżetów. Niektórzy pacjenci proszą nawet o podgląd zabiegu na monitorze, który jest możliwy dzięki specjalnym kamerom. Dodatkowo gabinety rezygnują z tradycyjnych igieł i strzykawek, oferują także bezbolesne znieczulenia komputerowe, podanie gazu rozweselającego, a nawet pełną narkozę pod nadzorem anestezjologa. Warto poświęcić trochę czasu i wybrać odpowiedni gabinet, by podczas wizyty czuć się komfortowo.
Pacjenci powinni także otwarcie mówić o swoich obawach, które towarzyszą im przed wizytą stomatologiczną.
Pacjenci często, zupełnie niesłusznie, wstydzą się opowiadać o swoich lękach dotyczących wizyty u stomatologów. Przecież każdy z nas się czegoś boi, to żaden powód do wstydu! Obawy często są pokłosiem legend krążących w społeczeństwie albo nieprawdziwych informacji, których źródłem jest Internet. Dlatego tak ważne jest aby wcześniej opowiedzieć o swoich lękach, dzięki temu stomatolog będzie mógł nam wszystko spokojnie wytłumaczyć, a my z pewnością będziemy czuć się zdecydowanie swobodniej podczas zabiegu – radzi dr n. med. Agnieszka Laskus, stomatolog z ponad 25-letnim doświadczeniem.
Przeciwdziałanie dentofobii
W przeciwdziałaniu dentofobii kluczową rolę odgrywa edukacja. Budowanie świadomości społecznej na temat ochrony zdrowia jamy ustnej to misja m.in. Fundacji Dr Laskus, która na rzecz profilaktyki w tym obszarze działa już od 10 lat. Dzięki podnoszeniu ogólnego poziomu wiedzy na temat higieny jamy ustnej, nieprawdziwe informacje krążące w społeczeństwie są neutralizowane. To przyczynia się do poprawy stanu zdrowia Polaków, zwiększenia profilaktyki i świadomości dotyczącej zdrowych zębów.
Edukacja i promowanie dobrych postaw jest tym bardziej ważne w kontekście dzieci, które dopiero kształtują swój obraz świata. Od najmłodszych lat należy uświadamiać je jak ważne jest posiadanie zdrowych zębów i do czego prowadzą zaniedbania w tym obszarze. Idealnie jeśli na pierwszą wizytę dziecko uda się umówić do dostosowanego do potrzeb najmłodszych gabinetu. Dzięki temu cały pobyt u stomatologa może zamienić się w interesującą przygodę, do której dziecko będzie chętnie i przede wszystkim – bez strachu – wracać w przyszłości.
