Średnia długość naszego życia znacznie wzrosła, a my zaczęliśmy coraz więcej wagi przywiązywać do wyglądu zewnętrznego. Dążymy do utrzymania naszego ciała i skóry w dobrej kondycji przez całe życie, co wiąże się z rosnącą potrzebą korzystania z coraz bardziej nowoczesnych preparatów, które będą działały silniej i efektywniej. Przemysł kosmetyczny, w tym lekarze i kosmetolodzy, starają się sprostać potrzebom klientów.
Z medycznego punktu widzenia kosmetyki mają przede wszystkim charakter ochronny, prewencyjny, a dopiero potem leczniczy i terapeutyczny. Punktem zwrotnym w nowoczesnej kosmetyce lekarskiej i kosmetologii był moment pojawienia się preparatów określanych jako „dermokosmetyki” („kosmeceutyki” – środki kosmetyczne o działaniu leczniczym, wg definicji dr Alberta Kligmana).
Dermokosmetyki, czyli kosmetyki dermatologiczne, są preparatami z pogranicza medycyny i kosmetyki. Często stosuje się je jako leczenie wspomagające w przypadku różnych problemów skórnych oraz do specjalistycznej pielęgnacji zdrowej skóry. Dermokosmetyki są tworzone dla poszczególnych typów skóry i do dokładnie określonych dolegliwości, a produkuje się je w sterylnych warunkach. Proces powstawania kosmeceutyków w rzeczywistości przypomina produkcję leków, gdyż w ich wytwarzaniu biorą udział dermatolodzy, chemicy i kosmetolodzy. Prowadzi się także badania nad skutecznością i bezpieczeństwem stosowania tych preparatów. Są to testy in vitro (na hodowlach keratynocytów) i in vivo (u osób ze skórą wrażliwą i skłonnościami do alergii).
Z racji swojego działania leczniczego dermokosmetyki muszą być bezbarwne i pozbawione substancji zapachowych oraz składników, które mogą wywoływać uczulenia. Dodatkowo zawierają bardzo małą ilość konserwantów. Działanie aktywnych składników dermokosmetyków jest potwierdzone w badaniach dermatologicznych i laboratoryjnych. Bazę kosmeceutyków stanowią często wody termalne, które są wodami o wysokiej czystości i dzięki zawartości oligoelementów (selen, mangan, żelazo, miedź, srebro, cynk, itd.) mają właściwości łagodzące, przeciwzapalne i ochronne.
Składniki aktywne w dermokosmetykach
Substancje czynne środków kosmetycznych o działaniu leczniczym można podzielić na następujące grupy:
1. Witaminy
a) retinoidy – naturalnie powstające pochodne witaminy A i jej bezpośrednie metabolity (retinol, retynal, estry retinylu i kwas retinowy) mające głównie działanie złuszczające, ale także podrażniające. Stosowane są w leczeniu: trądziku, łuszczycy, rogowacenia starczego, uszkodzeń słonecznych, przebarwień i starzenia się skóry;
b) witamina E – ma działanie antyoksydacyjne i fotoochronne;
c) witamina C – antyoksydant pochodzenia naturalnego o działaniu ochronnym, naprawczym, przeciwzapalnym i rozjaśniającym przebarwienia; jest niezbędny do syntezy kolagenu;
d) witaminy z grupy B – powodują m.in. zwiększenie bariery ochronnej, nawilżają, poprawiają wygląd i kondycję skóry.
Witaminy znajdziemy w dermokosmetykach firm: SVR, Dermika, Lierac.
2. Lipidy – ich rola w preparatach kosmetycznych polega na odbudowie bariery ochronnej skóry (atopowe zapalenie skóry, kontaktowe zapalenie skóry, łuszczyca, pieluszkowe zapalenie skóry, skóra u pacjentów po leczeniu glikokortykosterydami, starzenie i fotostarzenie się skóry, popromienne zapalenie skóry, oparzenia, odbudowa uszkodzonego płaszcza hydrolipidowego skóry u pacjentów stosujących nieprawidłową pielęgnację itd.). Dermokosmetyki zawierające lipidy proponują firmy: Lierac, Pharmaceris.
3. Substancje roślinne
– o działaniu antyoksydacyjnym: soja, kurkumina, sylimaryna, piknogenol;
– o działaniu przeciwzapalnym: miłorząb japoński, zielona herbata;
– o działaniu wygładzającym i łagodzącym: opuncja figowa, aloes, allantoina, oczar wirginijski, papaja;
– o działaniu uszczelniającym naczynka: ziele ruty, arnika;
– inne: rumianek, żeń-szeń, dziurawiec zwyczajny, jeżówka, lawenda, herbaty (czarna, biała).
Wiele firm oferuje kosmetyki oparte o substancje naturalne, są to np.: La Roche Posay, Avene, Nuxe, AA Therapy.
4. Metale (np. cynk, miedź) – wpływają na gojenie uszkodzonej skóry. Firmy mające w ofercie dermokosmetyki zawierające metale to np. Neoglis, Iwostin.
5. NMF (naturalny czynnik nawilżający) – jest odpowiedzialny za utrzymanie nawilżenia w korneocytach. Firmy oferujące kosmetyki z NMF to: Belnatur, Vichy.
6. Składniki rozjaśniające skórę
a) hydrochinon (związek fenolowy) ? używany w terapii przebarwień i hiperpigmentacjach pozapalnych;
b) naturalne składniki rozjaśniające stosowane w zaburzeniach związanych z hiperpigmentacją:
– kwas kojowy (pochodzi z różnych rodzajów grzybów, takich jak Aspergillus i Penicillium);
– inhibitor tyrozynazy – stosowany w preparatach w stężeniu 1-4%;
– ekstrakt z lukrecji;
– mącznica i arbutyna;
– morwa;
– soja;
– melatonina;
– kwas azelainowy;
– kwas glikolowy i inne.
Warto sięgnąć po preparaty firm: Neoglis, La Rochay Posay, SVR.
7. Środki złuszczające
a) AHA (alfa-hyroksykwasy):
– kwas glikolowy;
– kwas mlekowy;
– kwas winowy;
– kwas cytrynowy;
b) BHA (beta-hydroksykwasy):
– kwas salicylowy.
Środki złuszczające na bazie kwasów stosowane są w kosmetologii przy skórze starzejącej się lub fotostarzejącej, w leczeniu przebarwień, trądziku, w celu poprawy nawilżenia, struktury, stanu skóry itd. Preparaty oparte na kwasach są w ofercie firm m.in. AA, Lierac, Neoglis.
Dermokosmetyki sprawdziły się w pielęgnacji skóry z następującymi dolegliwościami:
– atopowe zapalenie skóry;
– skóra sucha, wrażliwa, odwodniona;
– zmiany na skórze związane z hiperpigmentacją o różnej etiologii (działanie rozjaśniające);
– trądzik pospolity (działanie przeciwłojotokowe);
– trądzik różowaty;
– skóra płytkounaczyniona (działanie wzmacniające ściany naczyń krwionośnych);
– pielęgnacja skóry kobiet w ciąży, niemowląt i dzieci;
– pielęgnacja skóry pacjentów po radioterapii, leczeniu sterydami;
– profilaktyka starzenia się skóry;
– fotoprotekcja;
– problemy związane z owłosioną skórą głowy (działanie przeciwłupieżowe);
– różnego rodzaju egzemy;
– łuszczyca.
Skóra z wyżej wymienionymi problemami musi być odpowiednio pielęgnowana, ponieważ błędy w pielęgnacji domowej i gabinetowej mogą doprowadzić do zaostrzenia się tych stanów chorobowych! Należy pamiętać, że u pacjentów z trądzikiem bardzo często współistnieje problem ?skóry wrażliwej?, który powstaje na skutek wadliwej pielęgnacji i zastosowanego leczenia (oprócz właściwego leczenia obowiązuje pielęgnacja, która pomoże odbudować uszkodzony płaszcz hydrolipidowy skóry). Coraz częściej spotykamy się z problemami skóry nadmiernie wrażliwej (25-50% ogólnej populacji), co jest związane ze wzrostem zanieczyszczenia środowiska. Obserwuje się także wzrost występowania chorób alergicznych. Dlatego dobierając dermokosmetyk, trzeba zwrócić uwagę na takie czynniki jak: typ cery, kondycja skóry, pora roku, prowadzony tryb życia oraz istniejące problemy skórne. W odpowiednim doborze preparatu pomocni będą lekarze, kosmetolodzy bądź farmaceuci.
Ewa Pakuła – Enzo Beauty
Konsultacja: Dominika Holiat – lek. kosmetolog
www.neoglispolska.com
